Oliepomp en werking
Voor smering van diverse onderdelen zoals hoofdlagers, zuigerveren,
kleppen enz. met verse olie is een druksmering door de motor
aangedreven oliepomp noodzakelijk. De aandrijving gebeurt door de
nokkenas welke de halve snelheid heeft dan de krukas.
De tandwieloliepomp zoals hij genoemd wordt heeft een huis met
daarin twee nauw passende tandwielen met rechte vertanding. De
tanden grijpen in elkaar en draaien in tegengestelde richting. De
olie wordt van de zuigkant in de tandholten opgesloten en langs de
wand van het huis naar de perskant getransporteerd. Doordat de
tanden in het centrum van de pomp in elkaar grijpen, kan de olie
niet terugstromen. Omdat de aanvoer van de olie groter is dan het
verbruik, bouwt zich na de pomp een druk op die voldoende is om de
gehele motor van smering te voorzien. Bij een nieuwe pomp is
voldoende reserve aanwezig om bij motorslijtage of later bij
oliepompslijtage drukverlies op te vangen.
Constante oliedruk
Een oliedrukventiel (ontlastklep) op de oliepomp zorgt er voor dat de oliedruk
niet te hoog op kan lopen bij koude motor. Een klein gaatje (bypass)
aan de drukzijde van de pomp zorgt, in samenweking met de
ontlastklep, voor een konstantere druk dus
voorkomt sterke fluctuaties tijdens de werking van het
overdrukventiel.
Deze kleine opening zien we op de foto rechts, rechtsboven van de
pomp.
De oliedruk zelf kan ingesteld worden door de
schroef van het oliedrukventiel in- (drukverhogend) of uit (druk
verlagend) te draaien. Dit laatste gegeven is niet op alle type
oliepompen, die voor de Tractions gebruikt worden, van toepassing. Er is ook een type die
gebruik maakt van een zuigertje in plaats van een kogeltje. Deze
uitvoering met het zuigertje is niet instelbaar en heeft dus een
vaste instelling waarbij ook hier de werkdruk bepaald wordt door de
kracht van de veer. Bij vervuiling of bij lange stilstand van
de motor kan dit zuigertje vast gaan zitten of stroef gaan bewegen
waarbij de oliedruk behoorlijk hoog op kan lopen of oliedruk fluktuatie
laat zien. Ook kan hierdoor olielekkage optreden.
Drukverlies
Niet alleen door grotere speling op
lagers enz. kan drukverlies optreden maar ook door speling van de
oliepomp zelf zoals tussen de deksel en de tandwielen.
Ook de tanden van de tandwielen kunnen het zwaar te verduren hebben
gehad waardoor de aanrakingsvlakken beschadigingen hebben opgelopen.
Deze beschadigingen worden in de hand gewerkt bij sterke
motorolievervuiling of het niet op tijd verversen van de motorolie.
Drukverlies
door hoge olietemperaturen of verkeerde olie
Ook als de oliepomp in topconditie verkeerd kan door verhoging van de olietemperatuur, door bijvoorbeeld het zwaarder
belasten van de motor, de olieviscisiteit veranderen. De olie
wordt dan dunner dan gebruikelijk waardoor er ook drukverlies op kan treden. Dit
effect wordt groter bij een verkeerd gekozen oliesoort. Dit kan
bijvoorbeeld een oliesoort zijn die eigenlijk voor moderne auto's
bedoeld is zoals een 14W40.
Oorzaken drukverlies
- Motor versleten (te
weinig tegendruk, teveel speling hoofdlagers).
- Slijtage oliepomp (speling grondplaat tandwielen enz).
- Verkeerde olie (te
lage viscositeit).
- Overbelasting (motor
te heet).
Gangbare oliedrukwaarden
Wanneer de motor nog in goede
conditie verkeerd moet de oliedruk, bij ongeveer 1000 toeren, tussen
de 2 en 2,5 kg/cm2 zijn bij een olietemperatuur van ongeveer 65
graden Celcius. Je ziet dat het allemaal ongeveer gegevens zijn en
het dus iets meer of iets minder kan zijn. De olietemperatuur kan
varieren door extra belasting van de motor waardoor ook de oliedruk
kan veranderen. Ook de viscositeit van de olie heeft invloed op de
oliedruk. Daarom zeker een olie toepassen die voor klassieke auto's
gebruikelijk is.
Zie ook het hoofdstuk "Oliepomp"
Oliepomponderdelen
Een overzicht van alle oliepomp onderdelen kan je hier
downloaden. het formulier is in het gebruikelijk pdf formaat.
Zelfs met dit
overzicht kunnen er verschillen in uitvoering van de oliepomp in de
praktijk voorkomen. Het is typisch Frans of moeten we Citroën
zeggen!
|
Tandwieloliepomp. De
blauwe kleur is de olie die vanuit de carterpan wordt opgezogen via
een grove zeef. Na de tandwielen gepasseerd te zijn is de olie op een
druk gebracht van ongeveer 2,5 kg/cm2.
Oliepomp met afgenomen deksel met aanzuigfilter.
Tandwiel met slijtageplekken op de tanden.
Schematische opbouw van de oliepomp.
|